Inhoudsopgave
- Wat is het immuunsysteem
- Verzwakt immuunsysteem
- Wat is een lage weerstand
- Hoe verhoog je je weerstand
- Vitamine voor de weerstand
- Weerstand verhogende voeding
Wat is het immuunsysteem?
Het immuunsysteem, ook wel ‘afweersysteem’ genoemd, is het verdedigingssysteem van het menselijk lichaam. Het immuunsysteem beschermt je lichaam tegen schadelijke indringers en ziekteverwekkers zoals bacteriën, virussen, schimmels en parasieten. Hierom is een goed immuunsysteem erg belangrijk.
Om je immuunsysteem te versterken is het belangrijk dat je weet hoe dit systeem in elkaar zit. Zo kun je gericht handelen en je lichaam een beetje helpen wanneer dat nodig blijkt.
Hoe werkt het immuunsysteem?
Een goed werkend immuunsysteem is in staat om ziekteverwekkers te herkennen en te deactiveren. Hierdoor worden ze onschadelijk en kunnen ze geen vervelende gevolgen hebben voor jouw gezondheid. Daarnaast weet een gezond immuunsysteem wat lichaamseigen is en wat niet, zodat het precies weet wat het wel of niet moet aanvallen.
Je immuunsysteem bestaat uit een aangeboren- en een verworven afweer. In dit hoofdstuk gaan we verder in op de aangeboren afweer: dit is de afweer die als eerst in actie komt wanneer er gevaar dreigt. Deze aangeboren afweer bestaat grofweg uit twee onderdelen:
- Fysieke barrière
- Afweercellen die alle ziekteverwekkers kunnen herkennen
Fysieke barrière
Je huid is een perfect voorbeeld van een fysieke barrière in het immuunsysteem. Laag op laag van ondoorlaatbare cellen blokkeren hier de toegang tot jouw binnenwereld en houden zo de meeste schadelijke microben buiten de deur.
Niet ieder deel van je lichaam kan zo’n dikke bescherming gebruiken. Denk aan je mond of neus, waar je voedsel of lucht wilt opnemen. Daarom heb je op sommige plekken - in plaats van een huidlaag - het liefst een zo dun mogelijk laagje tussen de binnen- en buitenwereld. Dat vraagt om extra bewaking in de vorm van witte bloedcellen (afweercellen).
Afweercellen die ziekteverwekkers kunnen herkennen
Je witte bloedcellen, ook wel afweercellen genoemd, zijn altijd aanwezig. Ze kunnen ziekteverwekkers herkennen en daarop anticiperen. Ze bestaan uit verschillende varianten met ieder een eigen specialisatie:
- Neutrofielen - sterk tegen bacteriën.
- Natural Killer (NK) cellen - sterk tegen virussen en kankercellen
- Monocyten - ontwikkelen zich tot macrofagen en zijn schoonmakers die troep opruimen en schade genezen.
Die ingewikkelde namen hoef je niet per se te onthouden, maar wel is het interessant te weten dat iedere indringer direct wordt aangepakt door een specifieke groep witte bloedcellen.
De aangeboren afweer is vaak al voldoende om een aanval af te weren zonder dat je zelf ook doorhebt dat je überhaupt aangevallen wordt. Maar soms krijgt de binnendringer alsnog de overhand en moeten de adaptieve afweercellen in actie komen. Dit gebeurt bij je verworven-/adaptieve afweer, die - in tegenstelling tot je aangeboren afweer - heel sterk is tegen specifieke ziekteverwekkers.
Verzwakt immuunsysteem
Soms komt het voor dat je een zwak immuunsysteem hebt. Een zwak of verzwakt immuunsysteem maakt je vatbaarder voor infecties en dat is natuurlijk niet fijn. Een verzwakt immuunsysteem kan veroorzaakt worden door onder andere virussen, bloedziekten, erfelijke aandoeningen of bepaalde medicijnen.
Om een verzwakt immuunsysteem te verbeteren of vermijden is het belangrijk dat je genoeg afweercellen hebt. Is dat niet het geval, dan kan je last krijgen van vervelende symptomen zoals vermoeidheid, regelmatig of langdurig verkouden zijn of wondjes die traag genezen.
Een gezond immuunsysteem slaat informatie op. Een zwak immuunsysteem is hier minder goed toe in staat. Het is dan ook logisch dat een kind vaak sneller ziek wordt. Het immuunsysteem van een kind bevat nog maar weinig informatie, waardoor het een stuk zwakker is dan dat van een volwassene waarbij het al veel informatie heeft verzameld.
Wat is een lage weerstand?
Je immuunsysteem of afweersysteem bepaalt hoe goed jouw weerstand is. Heb je een lage weerstand of een verzwakte weerstand? Dan kan dat vervelende gevolgen hebben zoals infectieziektes als griep en verkoudheid.
Oorzaak lage weerstand
Iedereen kan last krijgen van een lage of slechte weerstand. De één is hier gevoeliger voor dan de ander. Factoren die een lage weerstand kunnen veroorzaken:
- Slaapgebrek
- Gebrek aan beweging
- Slechte voeding
- Chronische stress
- Gebrek aan sociale contacten
- Negatieve gedachten
- Reizen en vliegen
- Overmatige alcoholconsumptie
- Overgewicht
- Roken
Door bovenstaande factoren wordt de productie van je afweercellen geremd en wordt je afweer of weerstand direct verzwakt. Wil je je lage weerstand verbeteren, dan moet je ervoor zorgen dat je lichaam nieuwe afweercellen aanmaakt en dat gebeurt niet zomaar.
Afweercellen of witte bloedcellen hebben voedingsstoffen en energie nodig. Goed eten, slapen en regelmatig bewegen zijn een goede basis om je immuunsysteem te versterken en je weerstand te verbeteren.
Hoe verhoog je je weerstand?
Wil je je weerstand verhogen, dan moet je het probleem aanpakken bij de kern. Slaap je slecht of heb je een ongebalanceerd voedingspatroon? Zorg dan dat je daarmee aan de slag gaat. Daarnaast hebben wij een aantal andere tips om je weerstand te verhogen:
- Stel je lichaam bloot aan beweging en kou
- Vast regelmatig voor beter herstel van je lichaam
- Stressmanagement
Hoe bouw je een goede weerstand op? Dat is niet zomaar gedaan. Om je weerstand te verhogen moet je kritisch naar jezelf kijken en bereid zijn om veranderingen aan te brengen in je huidige levensstijl. Heb je je beweging en slaap op orde? Dan kan het waardevol zijn om te kijken naar wat je nog extra kunt behalen met specifieke vitamines en mineralen.
Vitamine voor de weerstand
Er zijn verschillende mineralen en vitamines voor weerstand ondersteuning. Denk hierbij aan bijvoorbeeld aan folaat, ijzer, koper, seleen, vitamine A, vitamine C, vitamine B12, vitamine B6, vitamine D en zink. In dit hoofdstuk lichten we er een aantal uit.
Voordelen vitamine D(3)
Vitamine D3 heeft een positieve invloed op het immuunsysteem en heeft van alle voedingsstoffen de meeste effecten. Het is goed voor onder andere:
- Weerstand
- Hersenen en zenuwen
- Botten en tanden
- Hart en bloedvaten
- Energie
Vitamine D komt niet per se uit voeding en is daarmee geen essentiële voedingsstof. We maken zelf vitamine D aan wanneer uv-B straling van de zon onze huid raakt. In de winter in Nederland is dit helaas niet mogelijk. Met een vitamine D3 supplement in de wintermaanden kun je je weerstand dan ondersteunen.
Voordelen vitamine C
Vitamine C geeft extra weerstand bij lichamelijke inspanning en draagt bij aan het behoud van een goede/sterke weerstand in een koude omgeving. Vitamine C helpt het immuunsysteem!
Je kunt vitamine C in veel voeding vinden, zoals:
- Kiwi
- Paprika
- Sinaasappel
- Aardbeien
- Ananas
- Grapefruit
- Broccoli
- Spruitjes
- Tomaten
- Spinazie
Krijg je niet voldoende vitamine C via voeding binnen, dan kun je een supplement nemen.
Voordelen zink
Zink is een essentieel mineraal met een antioxidante werking. Zodra jouw lichaam vecht tegen een infectie, verbruikt het meer zink.
Zinksupplementen ondersteunen de afweer van het lichaam en helpen het immuunsysteem. Gebruik een hoge dosering van zink niet langer dan 2 weken. Een hoge zink-inname kan op lange termijn je afweercellen juist verzwakken, dus gebruik het alleen als een tijdelijk middel.
Voordelen vitamine B6
And last but not least: B6. Vitamine B6 draagt bij aan de aanmaak van afweercellen en heeft een positieve invloed op het immuunsysteem. Daarnaast zorgt B6 mede voor een goede weerstand. Je kunt B6 binnenkrijgen door voedingswaren te eten als:
- Ham
- Tonijn
- Forel
- Heilbot
- Haring
- Zalm
- Eieren
- Hele granen
- Peulvruchten
- Bananen
- Noten
- Maïs en volkorenbrood
Krijg je niet voldoende vitamine B6 via voeding binnen, dan kun je een supplement nemen.
Meer weten over bovenstaande supplementen of wil je ze direct bestellen? Kijk dan op onze vitamines en mineralen pagina.
Weerstand verhogende voeding
Zoals eerder al benoemd heeft je voeding een zeer grote invloed op je weerstand. Je kan in ieder geval letten op de volgende punten:
- Bevat het goede brandstof (energie uit vetten of koolhydraten)?
- Bevat het veel voedingsstoffen (noodzakelijk voor een goede afweer)?
- Bevat het voeding (vezels of probiotica) voor nuttige darmbacteriën?
- Ondersteunt het de werking van je darmen?
- Veroorzaakt het ontsteking of lage energie na een maaltijd?
